ABD’nin Teknoloji Yarışı: Egemen Servet Fonu Gerekli mi?

ABD’nin teknoloji yarışındaki konumu için, devlet destekli bir egemen servet fonu tartışmaları alevleniyor. Bu fon, ABD’nin kritik teknolojilerde liderliğini koruyabilir mi?

Girişimcilik Haberler

01.12.2025

A⁺

A^-

## ABD’nin Teknoloji Yarışındaki Konumu ve Egemen Servet Fonu Tartışmaları

Giriş:

ABD’nin teknoloji alanındaki küresel rekabetteki konumu, son dönemde büyük bir tartışma konusu haline geldi. Eski Intel (Merkezi İşlem Birimi) CEO’su Pat Gelsinger’ın, ABD’nin kritik teknolojilerde liderliğini sürdürebilmesi için devlet destekli bir egemen servet fonunun (ESF) oluşturulması gerektiği yönündeki görüşleri, bu tartışmaları daha da alevlendirdi. Gelsinger, Wall Street Journal’da yayınlanan bir makalesinde, Çin’in devlet destekli devasa yatırımlarına karşı koyabilmek için böyle bir fonun elzem olduğunu savunuyor. Bu makalede, ABD’nin teknoloji yarışındaki durumu, ESF’nin potansiyel avantajları ve dezavantajları, ve benzer fonların dünya genelindeki uygulamaları detaylı bir şekilde incelenecektir. Ayrıca, bu tür bir fonun hayata geçirilmesinin önündeki potansiyel zorluklar ve başarı için gereken unsurlar da değerlendirilecektir.

### Teknolojideki Rekabette ABD’nin Durumu ve Gerekçeler

ABD, özellikle yarı iletkenler (yonga), yapay zeka ve kuantum bilişim gibi kritik teknolojilerde Çin ve diğer ülkelerle yoğun bir rekabet içinde. Bu rekabet, sadece ticari değil, aynı zamanda ulusal güvenlik ve jeopolitik güç açısından da büyük önem taşıyor. Gelsinger’a göre, Amerikan şirketleri önemli atılımlar yapmasına rağmen, bu teknolojilerin ölçeklendirilmesi, genellikle Wall Street veya geleneksel girişim sermayesi fonlarından sağlanamayan “sabırlı, uzun vadeli sermaye” gerektiriyor. Bu noktada, bir ESF’nin devreye girmesi, başlangıç aşamasındaki kuantum şirketlerini destekleyebilir, ulusal laboratuvarların teknolojilerini ticarileştirmesine yardımcı olabilir ve ABD’deki atılımların yerel kontrol altında kalmasını sağlayabilir. Çin’in, on milyarlarca dolarlık devlet destekli fonlarla teknoloji sektörüne yaptığı büyük yatırımlar, ABD’li firmalar için önemli pazar bozulmalarına neden oluyor. Bu nedenle, ABD’nin de benzer bir strateji benimsemesi gerektiği düşünülüyor.

### Egemen Servet Fonu: Olası Avantajlar ve Uygulama Zorlukları

ESF’ler, genellikle devletin sahip olduğu varlıkların (örneğin, petrol gelirleri, kamu hisseleri) yönetimi yoluyla oluşturulur ve uzun vadeli yatırım stratejileri izler. Bu fonlar, ülkenin ekonomik istikrarını güçlendirebilir, stratejik sektörlere yatırım yaparak rekabet gücünü artırabilir ve küresel nüfuzunu genişletebilir. Norveç, Singapur ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkeler, ESF’leri sayesinde önemli başarılar elde etmiştir. Ancak, ABD’de böyle bir fonun oluşturulması, bazı önemli zorlukları beraberinde getirebilir. Öncelikle, ABD’nin bütçe açıkları, Norveç gibi bütçe fazlası veren ülkelerden farklı bir finansal ortam yaratıyor. Ayrıca, federal varlıkların nakde çevrilmesi, siyasi konsensüs ve karmaşık yasal düzenlemeler gerektirebilir. Şeffaflık, yönetişim ve uzun vadeli yatırım vizyonu gibi unsurlar, bir ESF’nin başarısı için kritik öneme sahiptir. Bu nedenle, ABD’de bir ESF oluşturulurken, Norveç örneğindeki gibi sıkı kurallar ve şeffaflık prensiplerine dikkat edilmesi gerekiyor.

### Küresel Uygulamalar ve Gelecek Vizyonu

ESF’ler, farklı ülkelerde farklı şekillerde uygulanmaktadır. Norveç’in fonu, dünyanın en büyük fonlarından biri olarak, uzun vadeli ve çeşitlendirilmiş bir yatırım stratejisi izlemektedir. Singapur’un Temasek ve GIC (Hükümet Yatırım Şirketi) gibi fonları ise, ülkenin stratejik sektörlerine yatırım yaparak ekonomik büyümeye katkı sağlamaktadır. Bu örnekler, bir ESF’nin, ülkenin özgün koşullarına göre uyarlanması gerektiğini göstermektedir. ABD’de bir ESF’nin oluşturulması, teknoloji alanındaki rekabetin kızıştığı bir dönemde, ülkenin geleceği için kritik bir adım olabilir. Ancak, başarının anahtarı, uzun vadeli bir vizyon, şeffaf bir yönetim yapısı ve siyasi destekten geçmektedir. Bu fon, sadece finansal bir araç olmanın ötesinde, ABD’nin teknoloji alanındaki liderliğini koruma ve küresel rekabette öne çıkma stratejisinin önemli bir parçası haline gelebilir.

Sonuç:

Pat Gelsinger’ın önerdiği gibi, ABD’nin teknoloji sektöründeki rekabet gücünü artırmak için bir egemen servet fonu oluşturma fikri, önemli fırsatlar sunuyor. Ancak, bu projenin başarısı, detaylı bir planlama, sağlam bir yönetim yapısı ve uzun vadeli bir vizyon gerektiriyor. Çin’in devlet destekli yatırımları karşısında, ABD’nin benzer bir strateji benimsemesi, teknolojik üstünlüğünü koruması açısından kritik önem taşıyor. Ancak, ABD’nin mevcut ekonomik ve siyasi koşulları göz önüne alındığında, Norveç gibi başarılı modellerden dersler çıkararak, ülkeye özgü bir ESF modeli oluşturulması gerekiyor. Bu fon, sadece finansal bir araç olmanın ötesinde, ABD’nin teknoloji alanındaki liderliğini sürdürme ve küresel rekabette öne çıkma stratejisinin önemli bir parçası olabilir. Bu nedenle, bu konunun, hem kamuoyu hem de karar vericiler tarafından dikkatle değerlendirilmesi ve gelecekteki adımların buna göre atılması büyük önem taşıyor.